Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe: Hoe Sinterklaas ons leert omgaan met faalangst en zelfkritiek

Een eeuwenoude wijsheid

Herinner je je deze zin nog: “Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.”  Sinterklaas is voor velen een tijd van gezelligheid en lekkernijen, maar ook van spanning en verwachtingen.  Zou je alles goed hebben gedaan dit jaar?  Heb je je ‘beste kant’ laten zien?  En misschien nog belangrijker: ben je ‘goed genoeg’ om beloond te worden?  Voor velen van ons en zeker voor ambitieuze professionals die dagelijks met hoge verwachtingen worden geconfronteerd, echoot deze oude spreuk op een heel persoonlijke manier.  Dit artikel neemt je mee in hoe deze wijsheid ons kan helpen om de innerlijke criticus anders te bekijken en onszelf net nu, mildheid te gunnen.

De eeuwige drang naar perfectie

Het beeld van een ‘perfect jaar’ - waarin je alles goed hebt gedaan, alles hebt afgevinkt en altijd correct hebt gereageerd - voelt als iets waar je misschien van droomt, maar zelden bereikt.  Veel mensen voelen druk om altijd ‘zoet’ te zijn, om alleen dan recht te hebben op erkenning, op beloning of op een gevoel van voldoening.  Het kan zijn dat dit in je werk naar voren komt in de vorm van perfectionisme of faalangst, waardoor je het idee hebt dat elke fout je direct ‘de roe’ oplevert.

Stel je voor dat je met mildheid naar jezelf kan kijken, zoals je wellicht naar een kind kijkt dat trots is op zijn werk, ook al is het niet perfect.  Wat zou dat voor jou betekenen?  Kan je het idee loslaten dat alleen ‘perfectie’ goed genoeg is?

Waar faalangst vandaan komt

Faalangst heeft vaak zijn wortels in de gedachte dat je iets moet bewijzen.  Dat je alleen waardevol bent als je perfect presteert en dat fouten niet toegestaan zijn.  Het idee van “wie stout is de roe” versterkt dit patroon, want je leert al vroeg dat er consequenties zijn voor ‘fouten’.  Helaas kan dit leiden tot een onrustig en kritisch stemmetje waardoor je aan jezelf gaat twijfelen, je tegenhoudt en het beste van je creativiteit blokkeert.

Hier komen de hardnekkige patronen van uitstellen en onzekerheid ook vaak in beeld.  Want wanneer je iets perfect wilt doen, lijkt het veiliger om af te wachten, dan een risico te nemen.  Het gevoel van ‘ik mag geen fouten maken’ werkt zo verlammend dat je uiteindelijk dingen uitstelt of, in plaats van te genieten van je prestaties, continu bezig bent met de angst voor ‘de roe.’

Wie bepaalt eigenlijk of je zoet of stout bent?

De echte vraag is: hoe bepaal je eigenlijk of je goed bezig bent?  Vaak houden we onszelf een beeld voor ogen van perfectie, waarin je ‘zoet’ bent als je alles goed doet en ‘stout’ als je ook maar één klein foutje maakt.  Hoe zou het zijn als we deze criteria los kunnen laten?  Wat zou er gebeuren als je eigen waarden je drijfveer worden?  Als je jezelf de toestemming geeft om fouten te maken en die fouten zelfs ziet als deel van je groei, als waardevolle leermomenten?

Deze shift in denken betekent dat je het script herschrijft, waarbij het niet langer draait om beloning of straf, maar om persoonlijke groei en eigenwaarde. Dit is waar Sinterklaas ons eigenlijk een waardevolle les leert: zelfs als we fouten maken, zijn we alle liefde waard, mogen we goed voor onszelf zorgen en onszelf ten volle waarderen.

Hoe we ‘de roe’ ombuigen naar zelfcompassie

Laten we eerlijk zijn: iedereen maakt fouten, dat is wat ons mens maakt.  Wat als we onszelf toestaan om ons wat meer te ontspannen, om onze eigen regels aan te passen en zelfs om de foutjes te omarmen als een bewijs van ons harde werk? Dit vraagt om zelfcompassie, om begrip en zachtheid tegenover jezelf.

De Amerikaanse onderzoeker Brené Brown, bekend van haar studies naar schaamte en kwetsbaarheid, benadrukt hoe zelfcompassie ons helpt om ons minder zorgen te maken over het oordeel van anderen en meer op onze eigen waarden te vertrouwen. Ik weet dat dit makkelijker gezegd – of geschreven is – dan gedaan.  Tegelijk, wanneer we onszelf waarderen, ondanks onze fouten, geeft dit ons de kracht om verder te gaan en onze doelen op een authentieke manier te bereiken.

Tips om ‘zoet’ voor jezelf te zijn

Wil je de innerlijke criticus temmen en milder worden voor jezelf? Hier zijn een paar ideeën:

1. Herinner jezelf eraan dat niemand perfect is – Fouten maken is niet alleen menselijk, het is essentieel voor groei.
2. Focus op wat je hebt bereikt, niet op wat er ontbreekt – Kijk naar je prestaties en wees trots op de stappen die je al hebt gezet.
3. Wees je eigen cheerleader – Geef jezelf af en toe een schouderklopje. Het is een kleine stap die een wereld van verschil kan maken.
4. Stel grenzen voor jezelf – Het hoeft niet altijd allemaal perfect; soms is ‘goed genoeg’ voor nu goed genoeg. Je kan nadien verder groeien, evolueren en bijsturen.
5. Laat verwachtingen los die niet bij jou passen – Sta stil bij wat jij wilt, los van wat anderen van je verwachten.

Een nieuw Sinterklaas-cadeau: Mildheid voor jezelf

Stel je voor dat Sinterklaas dit jaar niet alleen snoepjes, maar ook zelfcompassie uitdeelt. Wat zou dat voor jou betekenen?  Misschien betekent het dat je jezelf kunt vergeven voor fouten, dat je perfectionisme loslaat en in plaats daarvan een gezonde trots voelt voor de dingen die je al hebt bereikt.  Je zou jezelf toestaan om soms te rusten, om op te laden, zodat je vanuit je eigen innerlijke rust en vertrouwen kunt handelen.

Dit is jouw kans om nieuwe keuzes te maken. Om het verhaal van “wie zoet is krijgt lekkers” om te draaien en je eigen regels te schrijven.  Geen verhaal van straf en beloning, van verwachtingen en teleurstellingen.  Een verhaal met een liefdevolle en ondersteunende benadering waarin jij het allerbelangrijkste bent.

Neem de volgende stap naar innerlijke rust

Herken jij jezelf in dit verhaal?  Heb je ook het gevoel dat je altijd de lat hoog legt en dat perfectie de enige weg is?  Het hoeft niet zo te zijn.  Samen kunnen we werken aan een blijvende verandering, zodat je kan genieten van je werk en persoonlijke successen.  Ik nodig je van harte uit voor een intakegesprek waarin we samen kijken hoe jij mildheid kunt ervaren en het beste uit jezelf haalt – zonder jezelf op te branden.

Schrijf je in voor deze eerste stap en ontdek hoe jouw eigen weg naar zelfcompassie eruit kan zien!